Phân tích một số tác động sau khi ra mắt token của hệ sinh thái Optimism 

Những ngày gần đây, thông tin giải pháp layer 2 Optimism ra mắt token đã gây xôn xao khắp ngành công nghiệp tiền điện tử. Vậy Optimism sẽ có những thay đổi gì sau đợt phát hành token đầu tiên này? Bài viết sẽ phân tích sự kiện ra mắt token OP từ những khía cạnh quan trọng như phí xử lý giao dịch và incentive cho node, đồng thời giải thích tác động của token đối với việc xây dựng hệ sinh thái Optimism.

Sau khi được phát hành, OP cắt giảm phí gas và mở ra khả năng cạnh tranh giá với layer 2 khác

Trước hết, cốt lõi để đánh giá giá trị của layer 2 là phí xử lý giao dịch. Quả thực, các mô hình layer 2 khác nhau luôn nỗ lực hết sức để cải thiện cơ chế liên quan nhằm hướng tới cắt giảm phí gas. Cách đây không lâu, để giảm thiểu phí gas, Metis đã trực tiếp sửa đổi cấu trúc lớp dự trữ và giảm phí gas xuống mức bằng Polygon, tăng sức cạnh tranh về chi phí so với những L2 khác.

Trong trường hợp của Optimism, do node sản xuất khối Sequencer hiện tại được nhà điều hành kiểm soát, phí gas là nguồn thu nhập quan trọng nhất của họ trong quá khứ. Điều này đồng nghĩa nhà điều hành Optimism không thể giảm phí gas xuống còn vài cent như Metis, vốn đã ra mắt token từ trước. Tuy nhiên, sau đợt phát hành token lần này, họ đã có thêm nguồn thu nhập mới, giúp họ giải quyết vấn đề tài chính ở quy mô lớn và OP trở thành nguồn động lực mạnh mẽ để điều chỉnh tỷ trọng chi phí, bao gồm giảm phí gas.

Cụ thể, cấu trúc phí của Optimism có thể được chia thành hai phần là L1 và L2. Trong đó, L1 chiếm 99,6%, bao gồm tổng chi phí nhà sản xuất khối Sequencer tiêu tốn để dịch chuyển dữ liệu từ layer 2 đến layer 1. Cấu trúc cụ thể của nó được thể hiện như sau:

Giá khí L1 × hệ số động × (phí cố định + phí lưu trữ dữ liệu)

Trong số đó, phí cố định bao gồm phí phát sinh khi Sequencer đóng gói dữ liệu cục bộ và truyền gói dữ liệu đến các node trên ETH; phí lưu trữ dữ liệu chủ yếu xoay quanh phí lưu trữ gói dữ liệu trong địa chỉ hợp đồng được chỉ định trên ETH và hệ số động là OP cần sử dụng để ngăn chặn ETH Gas tăng, cho phép Sequencer duy trì lưu trữ dữ liệu.

Theo tài liệu chính thức của Optimism, phí cố định và hệ số động hoàn toàn được thiết lập tùy ý bởi người điều hành OP. Họ được toàn quyền nâng lên hoặc hạ xuống theo ý muốn của mình. Sau đợt phát hành này, nhà điều hành và hệ sinh thái đã thu được gần 40% cổ phần token, 20% trong số đó phục vụ cho mục đích xây dựng cơ sở công cộng cho OP. Về cơ bản, họ đã giải quyết được bài toán tài chính và việc hạ khí gas không còn quá khó khăn.

Sau khi token được phát hành, validator node tiến tới cải thiện độ tin cậy của mạng lưới

Trong hệ thống blockchain, cơ chế incentive luôn là một trong những yếu tố chủ chốt. Vì các validator node của layer 2 được điều hành một cách tự chủ bởi các tổ chức tư nhân thay vì cơ quan chính thức, nên ưu đãi dành cho những nhà  operator node rất quan trọng.

Trước khi phát hành token, Optimism không thể trực tiếp khuyến khích các operator node như những nền tảng đã có token riêng khác. Bên cạnh đó, thành viên cộng đồng cũng không mấy quan tâm đến việc này. Một operator node OP thậm chí từng lên tiếng phàn nàn: "Người dùng gần như chẳng bao giờ chủ động chạy một validator node."

Giờ đây, khi đã ra mắt OP, họ có thể dùng token OP thay vì ETH để khích lệ những các nhà operator node xác minh tiếp tục mở rộng quy mô node, từ đó cải thiện độ tin cậy của mạng lưới. Đồng thời, việc phát hành token cũng cho phép các node Sequencer nhận được ưu đãi hoạt động cao hơn. Với khoản ưu đãi hấp dẫn, nhiều tổ chức tư nhân sẽ mong muốn vận hành Sequencer, có lợi cho quá trình phi tập trung.

Token OP giúp hệ thống quản trị sinh thái tăng tính phi tập trung 

Hãy thử hình dung tình huống sau đây: Nếu Optimism không có token riêng, các thành viên cộng đồng sẽ lấy gì để pledge tài sản hòng tham gia quản trị hệ sinh thái? Rõ ràng, phương án khả thi nhất lúc này là pledge ETH. Nếu người dùng muốn có ETH, họ lại phải chi tiền để mua hoặc vay tài sản ETH thông qua thỏa thuận cho vay và trả lãi suất. Điều này làm tăng ngưỡng biểu quyết của người dùng Optimism.

Sau khi Optimism ra mắt token, nhiều người dùng có cơ hội nhận airdrop miễn phí, tương ứng với việc cung cấp cho họ quyền biểu quyết miễn phí và cải thiện đáng kể tính phi tập trung trong hệ thống quản trị. Miễn là người dùng không bán token OP của mình, họ có thể tham gia vào hệ sinh thái OP gần như vĩnh viễn, một bước ngoặt lớn đối với sự phát triển của L2.

Nhìn chung, việc phát hành token cho phép Optimism có quyền mint tiền tương tự như Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và tự giải quyết vấn đề tài chính của bản thân. Tiếp đến, OP có thể điều chỉnh cường độ hoạt động của hệ sinh thái thông qua chính sách token. Kế hoạch khuyến khích cải thiện thanh khoản, hoạt động Hackathon, chương trình trợ cấp dự án hệ sinh thái,v.v. là những đề xuất khả thi.

Vấn đề tiềm ẩn

Mặc dù Optimism đã đưa ra kế hoạch phân phối token cụ thể trong tuyên bố chính thức, nền tảng này lại không nói rõ liệu OP có được dùng để thanh toán phí gas hay không. Nếu đáp án là không, OP sẽ vuột mất một trong những ứng dụng quan trọng nhất, hoàn toàn không giúp ích cho việc nâng giá thị trường sau này. 

Dù vậy, nhìn chung, sự kiện phát hành token đã xử lý đáng kể vấn đề tài chính, tạo thêm cho nhà điều hành động lực cắt giảm phí gas, giúp Optimism không bị tụt lại phía sau trên đường đua cạnh tranh phí gas của hàng loạt nền tảng khác như Metis, Arbitrum và ZK.