Chainlink thúc đẩy quản trị phi tập trung như thế nào?

Chainlink cung cấp một loạt các dịch vụ tính toán và dữ liệu off-chain an toàn, có thể trợ giúp các DAO với tất cả các chức năng cả hiện tại và trong tương lai khi chúng tích hợp hơn với thế giới thực.

Tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) là tổ chức nhằm mục đích hạn chế quyền tập trung. Thay vào đó, các tổ chức này sẽ được điều hành thông qua một loạt các quy trình mang tính dân chủ, tạo điều kiện cho các smart contract tạo ra một bộ quy tắc rõ ràng và cụ thể cho tổ chức.

Nói một cách dễ hiểu, các DAO cung cấp một hướng đi minh bạch và phi tập trung để đạt được các quyết định của số đông. Thông thường, những người tham gia DAO có thể gửi đề xuất và sau đó các đề xuất đó được các thành viên của DAO bỏ phiếu tập thể. Điều này quyết định hướng đi của DAO và các hành động chính mà DAO sẽ thực hiện để đạt được tầm nhìn của mình.

Cách các DAO quản trị

DAO có nhiều hình thức khác nhau. Mỗi DAO đều có tầm nhìn riêng, các dịch vụ và các chức năng mà nó cung cấp được thiết kế khác nhau trong tổ chức.

Tuy nhiên, hầu hết các DAO đều có chung một tập hợp các tính năng.

Proposal (đề xuất)

Các thành viên có thể đề xuất ý kiến của mình với cộng đồng trong bất kỳ cộng đồng DAO nào. Các đề xuất tiềm năng sẽ được cộng đồng vote (bỏ phiếu).

Vote (bỏ phiếu)

Tất cả các DAO cần một cơ chế bỏ phiếu chuyên dụng. Trong khi việc triển khai có thể thay đổi, các DAO tuân theo một khuôn khổ xác định các cân nhắc của phiếu bầu.

Quản trị token

Phần lớn các DAO ngày nay sử dụng mô hình quản trị token. Theo đó, bất kỳ thực thể nào nắm giữ token gốc của DAO đều là thành viên của DAO, và họ có thể bỏ phiếu, gửi đề xuất và hơn thế nữa.

Thông thường, trọng số các phiếu bầu của thành viên DAO được xác định bởi lượng governance token mà họ nắm giữ. Như vậy, càng giữ nhiều token thì phiếu bầu của càng quan trọng đối với kết quả cuối cùng của đề xuất, mặc dù các mô hình khác vẫn tồn tại, chẳng hạn như quadratic voting (biểu quyết bậc hai).

Kết quả

Đặc điểm nổi bật của một DAO hoạt động tốt là khả năng phi tập trung các điểm kiểm soát và mức độ minh bạch của tất cả các hoạt động.

Về mặt lý thuyết, điều này được thực hiện thông qua quản trị token, bỏ phiếu on-chain và quyền truy cập không cần cho phép vào các đề xuất. Bất kỳ ai cũng có thể tham gia DAO, tạo đề xuất và tham gia vào các cuộc bỏ phiếu của cộng đồng, làm cho kết quả thực sự do cộng đồng định hướng và không bị kiểm soát tập trung.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực thì các hệ thống phi tập trung cũng tồn tại một số hạn chế nhất định.

Những hạn chế của quản trị phi tập trung

Governance token, bỏ phiếu on-chain và quyền truy cập không cần cho phép vào các đề xuất là yếu tố cơ bản để xây dựng nên một hệ thống quản trị phi tập trung. Tuy nhiên, các cơ chế này thường yêu cầu hỗ trợ bổ sung để đảm bảo rằng DAO phi tập trung và an toàn trước các tác nhân xấu.

Dưới đây là một số hạn chế nổi bật của cấu trúc quản trị DAO cơ bản.

Quyền sở hữu token tập trung

Giả sử một token tương đương với một phiếu bầu. Tùy thuộc vào mô hình phân phối token ban đầu của dự án, một số thành viên DAO đơn lẻ hay một nhóm nhỏ các thành viên DAO có thể nắm giữ số lượng lớn token quản trị  và thực hiện quyền kiểm soát tập trung trên DAO.

Lượng tham gia bỏ phiếu thấp nhưng chi phí bỏ phiếu cao

Tính phi tập trung của DAO sẽ tương đương với số thành viên DAO tham gia bỏ phiếu. Nếu một DAO có hàng nghìn thành viên hold token nhưng chỉ có một tỷ lệ nhỏ trong số các thành viên này tham gia bỏ phiếu, thì quyết định sẽ chỉ được kiểm soát bởi các thành viên đó.

Việc bỏ phiếu on-chain cũng chứa vấn đề tiềm ẩn này. Để gửi các phiếu bầu on-chain, người dùng phải thực hiện một giao dịch và trả phí. Trong thời gian mạng lưới hoạt động cao, việc phí tăng cao có thể khiến các thành viên DAO không thể bỏ phiếu.

Các đề xuất không thể quản lý

Ví tính chất permissonless nên có thể dẫn đến spam các đề xuất và làm giảm sự chú ý của người đóng góp.

Ví dụ, các thành viên DAO không có kinh nghiệm có thể gửi sai các đề xuất làm hại đến khả năng thực thi của DAO.

Thực thi các chức năng DAO không đáng tin cậy

Các chức năng của DAO có phạm vi rất lớn và mỗi DAO sẽ sở hữu các chức năng khác nhau. Vậy làm thế nào để một DAO đảm bảo rằng một đề xuất đã thông qua thực sự được thực thi?

Theo đuổi việc thực thi hiệu quả và đáng tin cậy là một quá trình không bao giờ kết thúc bằng cách trực tiếp ràng buộc một phiếu bầu đã thông qua với việc thực thi các chức năng cụ thể của smart contract. Ví dụ: một cuộc bỏ phiếu DAO để cân bằng lại treasury fund (kho bạc) hoặc lock các token cốt lõi của người đóng góp 1 ngày sau đó. Các chức năng này phải được kích hoạt bởi một thực thể nhằm tạo ra một single point of failure (SPOF).

Cách Chainlink điều hành tính minh bạch và phi tập trung của DAO

Các DAO vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển. Hầu hết đều là các native-blockchain và các chức năng cũng như dịch vụ mà DAO cung cấp đều hoàn toàn là on-chain.

Chainlink cung cấp một loạt các dịch vụ tính toán và dữ liệu off-chain an toàn, có thể trợ giúp các DAO với tất cả các chức năng đã đề cập ở trên, cả hiện tại và trong tương lai khi chúng tích hợp hơn với thế giới thực. Dưới đây là một vài ví dụ.

Giải quyết việc thực thi DAO không đáng tin cậy với Chainlink Keeper

Các chức năng của DAO đang ngày càng trở nên phức tạp hơn. Dịch vụ tính toán và dữ liệu off-chain đa dạng của Chainlink sẽ giúp DAO xây các quy trình thực sự tự động và phi tập trung cho quy trình thực thi từ đầu đến cuối (đề xuất đến hành động).

Cụ thể, Chainlink Keepers cung cấp giải pháp tất cả trong một cho thực thi tự động và đáng tin cậy của chức năng DAO phổ biến, chẳng hạn như:

• Tái cân bằng kho bạc DAO

• Stake/unstake các token quản trị

• Thực thi sau khi thời gian biểu quyết kết thúc

• Quyền được hưởng phần thưởng token quản trị

Vấn đề cốt lõi đằng sau nhiều hạn chế của DAO nằm ở thực tế là các smart contract không thể tự động kích hoạt. Khi một cuộc bỏ phiếu DAO được thông qua, cần phải có một thực thể kích hoạt chức năng cụ thể trong smart contract để một hành động có thể diễn ra. Chainlink Keepers là giải pháp lý tưởng, với Keepers được điều hành bởi các nhóm devOps chuyên nghiệp có kinh nghiệm liên tục theo dõi cuộc bỏ phiếu DAO và kích hoạt smart contract khi và chỉ khi cuộc bỏ phiếu được thông qua.

Trao thưởng cho người đóng góp phù hợp qua Chainlink Data Feed

Khi các DAO trở nên tích hợp hơn với thế giới thực, sẽ có cơ hội để giám sát và theo dõi hành vi  off-chain trên hệ thống on-chain để tạo ra một mô hình quản trị token mạnh mẽ nhằm trao thưởng cho những người đóng góp phù hợp.

Ví dụ, mục đích của Reforestation DAO là sử dụng sử dụng kho bạc của mình để xây dựng một sáng kiến toàn cầu về tái trồng rừng. Các thành viên của DAO được giao nhiệm vụ triển khai các sáng kiến trồng rừng trên toàn cầu và nhận một phần ngân sách dành riêng để thực hiện.

Để mô hình quản trị token có hiệu quả, DAO cần một cách để giám sát các kết quả off-chain để cung cấp cho các thành viên DAO, những người mà việc thực thi sứ mệnh của họ ảnh hưởng nhiều đến kho bạc DAO thông qua phân phối token quản trị.

Đó là nơi Chainlink Data Feed có thể hỗ trợ. Reforestation DAO có thể thống nhất chung về cách đo lường thành công thông qua hình ảnh vệ tinh và chuyển dữ liệu của thế giới thực lên hệ thống on-chain thông qua Chainlink để liên kết trực tiếp gắn outcome với việc phân phối token quản trị — thưởng cho những người đóng góp phù hợp qua vai trò của họ trong việc thúc đẩy sứ mệnh của DAO.

Bỏ phiếu ngẫu nhiên với Chainlink VRF

Bất kể nó diễn ra off-chain hay on-chain, việc tham gia bỏ phiếu là một vấn đề khó giải quyết. Sự tham gia mạnh mẽ của cử tri là điều cần thiết cho bất kỳ quy trình dân chủ nào và các DAO cũng không ngoại lệ.

Bỏ phiếu ngẫu nhiên có thể là một giải pháp. Theo đó, chọn ngẫu nhiên một nhóm thành viên DAO để bỏ phiếu cho một đề xuất. Điều này có thể hạ thấp yêu cầu số lượng thành viên tối thiểu phải tham gia bỏ phiếu một cách an toàn trong khi vẫn đảm bảo rằng ý kiến của cộng đồng được đại diện đầy đủ.

Cơ chế bỏ phiếu ngẫu nhiên yêu cầu sử dụng trình tạo số ngẫu nhiên (RNG) on-chain và an toàn. Các thành viên của DAO phải đảm bảo quy trình lựa chọn công bằng có thể chứng minh được và có thể xác minh được on-chain nếu không thì tính toàn vẹn của toàn bộ quy trình sẽ bị nghi ngờ. Chainlink Verifiable Random Function, gọi tắt là Chainlink VRF, cung cấp cho các DAO một RNG  on-chain đã qua kiểm tra thời gian và có thể được sử dụng để bỏ phiếu mẫu ngẫu nhiên.

Chainlink VRF cũng có thể trợ giúp trong các mô hình phân xử tranh chấp nhất định, trong đó một nhóm người tham gia được chọn ngẫu nhiên không thiên vị sẽ quyết định đến outcome của một tranh chấp cụ thể, tương tự như bồi thẩm đoàn của tòa án. Chainlink VRF cho phép lựa chọn thẩm phán ngẫu nhiên có thể xác minh để giúp đảm bảo một quy trình thực sự công bằng.

Có nhiều cách sử dụng tính ngẫu nhiên có thể xác minh được khi xây dựng các quy trình công bằng và đơn giản hơn xung quanh việc bỏ phiếu. Một trường hợp điển hình là người chiến thắng Chainlink hackathon, D3LAB, đã xây dựng giải pháp Probabilistic Quadrating Voting (PQV) để giải quyết vấn đề tấn công Sybil trong hệ thống quadratic voting cho các DAO với sự trợ giúp của Chainlink VRF.

Tận dụng Chainlink Any API và Keepers để chuyển tiếp phiếu bầu giữa các Off-Chain và On-Chain

Hiện tại, nhiều thành viên DAO phải trả phí giao dịch bất cứ khi nào họ bỏ phiếu cho một đề xuất on-chain. Khi phí gas cao, sự tham gia của cử tri có thể giảm xuống và hạn chế khả năng của DAO trong việc đưa ra các quyết định thực sự được cộng đồng chấp thuận.

Một giải pháp tiềm năng cho vấn đề này là sử dụng Chainlink Any API để theo dõi các phiếu bầu off-chain và chuyển tiếp kết quả on-chain một cách an toàn và đáng tin cậy. Chainlink Keepers có thể tự động kích hoạt smart contract để đưa ra kết quả cho quyết định cuối cùng bất cứ khi nào cuộc bỏ phiếu kết thúc. Điều này giúp loại bỏ phần lớn chi phí gas liên quan đến việc bỏ phiếu và giúp các thành viên DAO ít ảnh hưởng hơn nói lên ý kiến của họ mà không mất phí.

Tại đây, các dịch vụ của Chainlink cung cấp giải pháp tốt nhất cho cả hai thế giới. Người dùng trả phí gas ít hơn trong khi phiếu bầu vẫn thể hiện trên on-chain.

Giảm spam đề xuất bằng cách sử dụng Chainlink Oracle để bỏ phiếu off-chain

Bỏ phiếu off-chain cũng có thể giúp giải quyết vấn đề về spam đề xuất. Các DAO có thể sử dụng nhiều lớp đề xuất khác nhau, với đề xuất ban đầu bắt buộc phải nhận được một số phiếu bầu nhất định trước khi chính thức trình bày cho toàn bộ DAO, để lọc các đề xuất không mong muốn ngay từ đầu.

Loại hệ thống này sẽ yêu cầu các thành viên DAO phải độc lập tìm những người ủng hộ cho đề xuất của họ trước khi giới thiệu nó, với giới hạn số lượng bỏ phiếu cho các đề xuất ban đầu sẽ ngăn việc các đề xuất kém chất lượng hay những đề xuất do những kẻ xấu đệ trình trở thành một phần của cuộc bỏ phiếu chính thức. Thông thường, các yêu cầu bỏ phiếu bổ sung sẽ đặt ra nhiều gánh nặng phí hơn cho các thành viên DAO, nhưng việc sử dụng cơ chế bỏ phiếu off-chain và cung cấp kết quả on-chain thông qua các Chainlink oracle giúp giảm thiểu chi phí mạng trong khi vẫn cho phép lọc ra các đề xuất sai và độc hại.

Tại sao chọn Chainlink

Từ việc nâng cao các chức năng cốt lõi để mở ra các khả năng mới, Chainlink cung cấp cho các DAO một bộ công cụ cơ sở hạ tầng mạnh mẽ để giúp minh bạch và phân quyền hơn nữa trong từng bước.

Các DAO đang định hình lại cách xã hội nghĩ về sự phối hợp xã hội. Để tiếp tục và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi này, các DAO tận dụng Chainlink có thể được hưởng lợi từ tính minh bạch, phi tập trung và tự động hóa được nâng cao.