Danh tính giúp DEX tồn tại trước vấn đề về quy định

Đứng trước những quy định đang được ban hành, các DEX cần có quy trình Know Your Customer (KYC) để có thể tồn tại.

Các cơ quan quản lý nhà nước từ Châu Âu, Hoa kỳ và các nước khác đang thảo luận chi tiết về cách chỉ định các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) như là “nhà môi giới”, agent giao dịch hoặc các thực thể tương tự có ảnh hưởng đến việc chuyển nhượng và hợp tác với nhau. 

Các quy định đang được ban hành và lý do chính khiến các DEX sẽ khó tồn tại trong cơn bão quy định sắp tới là do chúng thiếu khả năng xác định người dùng đang sử dụng và đóng góp vào các liquidity pool. Trong giới tài chính thông thường, việc hiển thị các dịch vụ mà không có quy trình KYC thích hợp là một điều tối kỵ. Việc không theo dõi danh tính đã cho phép các nhà tài phiệt Nga sử dụng dịch vụ thanh toán Hawala để chuyển ẩn danh hàng triệu đô la dẫn đến cuộc chiến ở Ukraine, vì vậy các nhà quản lý lo ngại chính đáng về DEX. Đối với hầu hết những người đam mê DEX, KYC nghe có vẻ như một sự xúc phạm, hoặc ít nhất, một điều gì đó mà DEX về cơ bản không có khả năng làm được. 

DEX thực sự khá tập chung

Thực tế, các DEX không phi tập trung hoàn toàn như mọi người vẫn nghĩ. DEX chạy trên smart contract, nhưng nhóm hoặc cá nhân upload code on-chain thường sẽ nhận được các đặc quyền và quyền cấp quản trị viên đặc biệt. Ngoài ra, có một nhóm tập trung chăm sóc front end. Ví dụ, Uniswap Labs gần đây đã thêm tính năng chặn các ví mà hacker đã biết, loại bỏ các token khỏi menu của họ. Như vậy, mặc dù tuyên bố là một sàn giao dịch phi tập trung thuần túy nhưng trên thực tế, vẫn có một nhóm phát triển tập trung ít nhiều đứng đằng sau. Không chỉ vậy, nhóm cũng thu được khoản lợi nhuận nhất định. 

Hơn nữa, một cái nhìn sâu hơn về cách người dùng giao tiếp với các chuỗi không cần cấp phép cho thấy nhiều điểm tập trung hơn. Ví dụ: tháng trước, MetaMask không khả dụng ở một vài khu vực bởi vì Infura, một nhà cung cấp dịch vụ tập trung mà ví on-chain dựa vào cho một API Ethereum đã đưa ra quyết định này. 

Một số người nói rằng yếu tố phi tập trung của  DEX chủ yếu là đến từ mã nguồn mở, có nghĩa là bất kỳ cộng đồng nào cũng có thể tự do fork mã và xây dựng DEX riêng. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là DEX nào trong số đó sẽ thực sự mang lại nhiều thanh khoản và là nơi người dùng thực sự đến để giao dịch token.

Từ quan điểm pháp lý, một thực thể hỗ trợ các giao dịch như vậy có thể được coi là “nhà môi giới” hoặc “agent chuyển nhượng” bất kể nó có phải là mã nguồn mở hay không. Đó là nơi mà hầu hết các quy định đang hướng tới. Sau khi được xác định như vậy, các DEX có nguy cơ biến mất trừ khi chúng tuân thủ một loạt các yêu cầu bao gồm việc xin giấy phép, xác minh danh tính người dùng và báo cáo các giao dịch, và cả những giao dịch đáng ngờ. Tại Hoa Kỳ, các DEX cũng sẽ phải tuân thủ Đạo luật Bảo mật Ngân hàng và đóng băng tài khoản khi có yêu cầu từ các cơ quan chức năng. Nếu không có tất cả những điều đó, DEX có khả năng sẽ bị phá sản.

Vấn đề nhận dạng và KYC

Vì các DEX tuyên bố chúng phi tập chung, nên chúng cũng không có khả năng thực hiện bất kỳ xác minh danh tính hoặc kiểm soát KYC nào về mặt công nghệ.

Tồn tại các lập luận rằng DEX không thể thực hiện KYC mà không tạo ra một kho thông tin cá nhân thiếu giá trị kỹ thuật và tưởng tượng. Nhiều nhóm đã và đang xây dựng các giải pháp nhận dạng dựa trên zero-knowledge proof. Ví dụ: bằng chứng nhận dạng có thể là một dấu kiểm màu xanh, cho biết người đó đã vượt qua KYC, nhưng không tiết lộ thông tin nhận dạng cá nhân. Người dùng có thể chia sẻ ID này với DEX cho mục đích xác minh mà không cần kho thông tin tập trung.

Vì người dùng của các sàn giao dịch phi tập trung không cần phải vượt qua KYC, DEX trở thành đối tượng hướng đến của các hacker để gửi hay chuyển tiền xấu. Do thiếu xác minh ID, các nhóm DEX không thể giải thích “nguồn tiền” đến từ đâu, có nghĩa là họ không thể chứng minh rằng số tiền đó không đến từ một lãnh thổ bị trừng phạt hoặc từ hoạt động rửa tiền. Nếu không có bằng chứng này, các ngân hàng sẽ không bao giờ phát hành tài khoản ngân hàng cho DEX. 

Việc xác minh danh tính người dùng và kiểm tra xem tiền và token có bất hợp pháp hay không giúp  bảo vệ khỏi tội phạm mạng ở một mức độ nhất định. Nó giúp DeFi trở nên an toàn hơn cho người dùng và khả thi hơn cho các nhà quản lý và hoạch định chính sách. Để tồn tại, các DEX phải làm theo quy định, áp dụng mức độ xác minh danh tính và phòng chống rửa tiền.

Bằng cách triển khai một số giải pháp này, DEX vẫn có thể phân phối theo lời hứa của DeFi. Chúng vẫn có thể là mã nguồn mở để người dùng đóng góp thanh khoản, kiếm lời và tránh phụ thuộc vào ngân hàng hoặc các tổ chức tập trung khác trong khi vẫn giữ bút danh.

Nếu các DEX chọn bỏ qua áp lực pháp lý, có 2 kết quả có thể xảy ra với các DEX. Thứ nhất, nền tảng hợp pháp hơn có thể tiếp tục thích ứng với sự giám sát ngày càng tăng của chính phủ và nhu cầu gia tăng về tiền điện tử từ các nhà đầu tư chính thống, những người yêu cầu khả năng sử dụng và bảo mật. Thứ 2, các DEX không thích nghi với quy định có thể di chuyển sang gray market (thị trường xám) của các khu vực pháp lí xa xôi, khu vực có mức thuế thấp và các nền kinh tế giống như tiền mặt không được kiểm soát.